Η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα του λειτουργήματος που ασκούμε δεν ήταν ποτέ συνάρτηση της υλικής αμοιβής και της ηθικής αναγνώρισης καμίας κυβέρνησης και κανενός υπουργού παιδείας. Ασκήσαμε και ασκούμε ευσυνείδητα το καθήκον μας με στόχο τη δημιουργία ικανών και σκεπτόμενων πολιτών, παρά τη μείωση των μισθών, την αύξηση του διδακτικού ωραρίου και την ενσυνείδητη απαξίωση της έννοιας της παιδείας. Οι μαθητές μας είναι αυτοί που γεμίζουν τα έδρανα των ανωτάτων σχολών, όσο και των τεχνικών σχολείων. Έχουμε αναπόδραστη επιρροή στη διαμόρφωση και την πρόοδο της κοινωνίας, παρά την ισχνή κρατική χρηματοδότηση της παιδείας και την έλλειψη σύγχρονου, σταθμισμένου, αποτελεσματικού και εύχρηστου παιδαγωγικού μαθησιακού υλικού.
Παρόλα αυτά προσαρμοζόμαστε και βελτιώνουμε, κυρίως μόνοι μας, τις συνθήκες εργασίας μας και τις δεξιότητές μας, μαχόμενοι τόσο τις αγκυλώσεις της γραφειοκρατίας, όσο και τις ιδεολογικές αντιλήψεις, ενίοτε και εμμονές της εναλλασσόμενης φυσικής μας ηγεσίας.
Στην εποχή της πανδημίας η πολιτική ηγεσία του υπουργείου παιδείας αποφασίζοντας να μας προσφέρει μια σειρά από ψηφιακά εργαλεία, προαιρετικά στη χρήση τους την προηγούμενη άνοιξη και υποχρεωτικά το φετινό χειμώνα, νόμισε ότι κατάφερε να αμβλύνει εύκολα και απλά τη χωροχρονική, ψυχική και κοινωνική απόσταση των μαθητών από το δάσκαλο, το περιεχόμενο, τους συμμαθητές και τον οργανισμό πιστοποίησης των γνώσεων (το σχολείο). Νόμισε ότι η τεχνολογία από μόνη της εξασφάλισε ανοιχτό ή τουλάχιστον ευέλικτο περιβάλλον μάθησης, ώστε οι μαθητές αυτορυθμιζόμενοι να μαθαίνουν ανάλογα με την κλήση τους. Νόμισε ότι έθεσε αξιωματικά και αυτονόητα τις βάσεις για το διδακτικό τετράγωνο (μαθητής, εκπαιδευτικός, περιεχόμενο και μέσο επικοινωνίας). Νόμισε ότι επηρέασε τη συναλλακτική απόσταση και επανέφερε τη γνωστική ή έστω διδακτική παρουσία. Νόμισε ότι εξασφάλισε την ευέλικτη αλληλεπίδραση των μαθητών με το εκπαιδευτικό υλικό και τους συμμαθητές τους και την κάλυψη των προσωπικών γνωστικών αναγκών τους. Νόμισε ότι η παιδαγωγική στρατηγική, η διδακτική μεθοδολογία, η μορφή παρουσίασης του περιεχομένου, η κοινωνική αλληλεπίδραση, ο βαθμός προσωπικής εμπλοκής των μαθητών, η επεξεργασία του περιεχομένου, η ατομική και κοινωνική ανάπτυξη και τελικά ο διδακτικός μετασχηματισμός για τους έγκλειστους μαθητές είναι αυτονόητος. Θεώρησε δηλαδή ως υπεραξία την παροχή ενός ηλεκτρονικού περιβάλλοντος μάθησης.
Οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων, έκαναν και κάνουν από την άνοιξη έναν αξιοθαύμαστο αγώνα να ξεπεράσουν τα γνωστικά και υλικοτεχνικά εμπόδια, ώστε όχι απλά να ανταποκριθούν στο νέο τους ρόλο, (και φυσικά όχι για να αποδείξουν ότι δεν είναι αργόμισθοι), αλλά να δημιουργήσουν ένα αποδοτικό και κατά το δυνατόν ελκυστικό ηλεκτρονικό περιβάλλον, ικανό να ενισχύσει τη μαθησιακή πορεία όλων των εκπαιδευομένων. Κατάφεραν να κρατήσει ο εκπαιδευτικός στόχος και το μαθησιακό περιεχόμενο την πρωτοκαθεδρία έναντι των εργαλείων της ηλεκτρονικής μάθησης. Δημιούργησαν και χρησιμοποίησαν νέο, πρωτότυπο αποτελεσματικό και ανοιχτό πολυτροπικό υλικό αναρτημένο στο διαδίκτυο.
Η επίτευξη του στόχου (μάθηση) βρέθηκε να εξαρτάται από περισσότερους παράγοντες, τη συνεισφορά των οποίων, το Υπουργείο Παιδείας θεώρησε για άλλη μια φορά αυτονόητη, αγνοώντας ότι ο ανθρώπινος παράγοντας παρόλο που παίζει το σπουδαιότερο ρόλο δεν μπορεί από μόνος του να τα καταφέρει. Οι εκπαιδευτικοί ανέπτυξαν μεθόδους αξιολόγησης ώστε να διαφανεί η αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας.
Αυτή την αξιολόγηση καλούμαστε τώρα να παρουσιάσουμε στους μαθητές και στους γονείς ως βαθμό του πρώτου τετραμήνου. Πολλοί σύλλογοι καθηγητών έσπευσαν, πρόωρα, αλλά και πιθανόν για να δημιουργήσουν μια αρνητική προδιάθεση, να απορρίψουν μαζικά τη διαδικασία αξιολόγησης των μαθητών, αρνούμενοι πρακτικά την αυτοαξιολόγηση της εξ αποστάσεως εκπαιδευτικής παρέμβασης.
Αρνούμαστε να αξιολογήσουμε αν οι μαθητές μας προόδευσαν κατά τη διάρκεια της νέας καραντίνας; Αρνούμαστε να ενημερώσουμε τους γονείς, αν άξιζαν οι ατελείωτες ώρες που περάσαμε εμπρός στις οθόνες των υπολογιστών μας είτε δημιουργώντας υλικό είτε επικοινωνώντας με τους μαθητές μας είτε διορθώνοντας τις εργασίες τους επειδή δεν θα είμαστε ακριβοδίκαιοι; Ανησυχούμε αν η ελλιπής πρόσβαση αρκετών μαθητών στα διαδικτυακά μαθήματα, λόγω αδυναμίας σύνδεσης στο διαδίκτυο ή λόγω ανεπαρκούς ηλεκτρονικού εξοπλισμού, υποθάλπει την ισότιμη πρόσβαση στο βασικό αγαθό της γνώσης και όλους τους παράγοντες που καθορίζουν μια ανοιχτή δημοκρατική εκπαιδευτική διαδικασία; Ανησυχούμε αν τα διαδικτυακά μαθήματα είναι αρκετά αποδοτικά και αποτελεσματικά ώστε χωρίς παράταση του διδακτικού έτους οι μαθητές μας καταφέρουν να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις; Ανησυχούμε αν θα γίνει έγκαιρη ανακοίνωση γενναίας μείωσης της εξεταστέας ύλης των Πανελληνίων Εξετάσεων; Ανησυχούμε για τις καθυστερήσεις στην ύλη και τις παροτρύνσεις για επιτάχυνση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, από τους επιβλέποντες φορείς; Ανησυχούμε μήπως ο κόπος μας γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, ώστε προσχηματικά να ισχυρίζεται ότι όλα λειτουργούν άψογα; Ανησυχούμε μήπως ο βαθμός των μαθητών της Α΄ Λυκείου έχει σημαντικό αντίκτυπο για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση; Ανησυχούμε μήπως η Τράπεζα Θεμάτων, που με ιδεοληπτική εμμονή άνοιξε πρόσφατα η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, έχοντας λύσει πριν όλα τα υπόλοιπα προβλήματα που βασανίζουν την Παιδεία, θα ανατρέψει κάθε εκπαιδευτικό σχεδιασμό;
Ναι ανησυχούμε!
Αλλά δεν στεκόμαστε φοβικά απέναντι σε καμία μεθόδευση.
Ξέρουμε να πράττουμε ευσυνείδητα το καθήκον μας και γνωρίζουμε ότι η αξιολόγηση των μαθητών μας δεν είναι μια κανονιστική ανάγκη, αλλά, ένα αναπόσπαστο τμήμα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δεν αποτελεί μια απλή εκτίμηση της πορείας των μαθητών μας, αλλά σαφή ανατροφοδότηση, έγκαιρη ενημέρωση, ηθική επιβράβευση αλλά και πυξίδα για τη μαθησιακή πορεία. Αποτελεί ορόσημο, οδικό χάρτη και κίνητρο.
Το Υπουργείο Παιδείας την αναμένει βέβαια ως δείγμα κανονικής λειτουργίας της εκπαιδευτικής διαδικασίας
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ!
Η αξιολόγηση και η παράδοση βαθμολογίας για το πρώτο τετράμηνο νοηματοδοτεί την επιβράβευση του ενδιαφέροντος, της συμμετοχής και της προσπάθειας των μαθητών μας. Είναι απλά η απόδειξη, ότι οι κόποι όλων, δεν ήταν για ένα πουκάμισο αδειανό.
Από την άλλη πλευρά, είναι δικαιολογημένη η αποχή μας από την αξιολόγηση μαθητών που είτε δεν συμμετείχαν ενεργά στη διαδικτυακή εκπαίδευση, είτε είχαν αποδεδειγμένα προβλήματα σύνδεσης και έλλειψης υλικοτεχνικού εξοπλισμού ή για διάφορους προσωπικούς λόγους δεν παρέδωσαν εργασίες και δεν συμμετείχαν σε αξιολογικές διαδικασίες. Είναι γνωστό ότι πολλά μαθήματα χάθηκαν, ιδίως σε επαρχιακά σχολεία, λόγω διακοπών ρεύματος ή κακής σύνδεσης στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα οι μαθητές να μην έχουν λάβει τις απαραίτητες γνώσεις ή εμείς να μην έχουμε μια σαφή εικόνα ώστε να τους αξιολογήσουμε.
Παρόλο που η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ με παρόμοια μαζικότητα και ιδιαίτερα στις συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, έχουμε κληθεί χωρίς καμία επιμόρφωση, χωρίς καμία εμπειρία και με συνοπτικές διαδικασίες να στηρίξουμε άγνωστες πρακτικές και τα έχουμε καταφέρει στο βαθμό που μας αναλογεί. Όλες οι εναλλακτικές προτάσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας, για τη συνέχιση της ασφαλούς λειτουργίας των σχολείων, με μειωμένο αριθμό μαθητών ανά τμήμα, με προσλήψεις προσωπικού και με παράλληλη διενέργεια εκτεταμένων και συστηματικών ελέγχων εντοπισμού φορέων της νόσου μέσα στις σχολικές κοινότητες, έχουν απορριφθεί μετ’ επαίνων από το Υπουργείο Παιδείας, χωρίς καμία συζήτηση και με αλαζονικό αυταρχισμό. Αλλά εμείς το καθήκον μας το έχουμε κάνει για άλλη μια φορά.
Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δεν έχει κανένα άλλοθι να επαίρεται για μια επιτυχία που ανήκει αποκλειστικά και μόνο στο εκπαιδευτικό προσωπικό.
Τι προτείνουμε:
Αφού παρθεί η απόφαση να ανοίξουν τα σχολεία, θα μπορούσε να δοθεί μια παράταση π.χ. ενός μηνός στο τετράμηνο ώστε να δοθεί η δυνατότητα να διαμορφώσουμε σαφέστερη εικόνα για τους μαθητές μας.
Με δεδομένη την μείωση της ύλης στην Γ Λυκείου, να υπάρξει μείωση της ύλης και στις υπόλοιπες τάξεις από το Δημοτικό έως το Λύκειο, η οποία να ανακοινωθεί έγκαιρα.
Να μην γίνουν οι προαγωγικές εξετάσεις της Α΄Λυκείου με την τράπεζα θεμάτων και τα θέματα να τα επιλέξουν οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν το κάθε μάθημα.
Να μην ισχύσει για φέτος η προσμέτρηση του βαθμού της Α΄ Λυκείου για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Να δοθεί παράταση του σχολικού έτους.
Για το άνοιγμα των σχολείων
Τα σχολεία θέλουμε να ανοίξουν και πρέπει να ανοίξουν. Πρέπει όμως να ανοίξουν με όλα εκείνα τα μέτρα υγειονομικής προστασίας, ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα παραμείνουν ανοιχτά. Δυστυχώς το Υπουργείο μεθοδεύει το άνοιγμα των σχολείων χωρίς κανένα μέτρο, όπως τα άνοιξε και τον Σεπτέμβρη που είχαμε λιγότερα κρούσματα. Στηρίζεται μόνο στην ατομική ευθύνη των εκπαιδευτικών και των μαθητών. Δεν μπορεί να συλλαμβάνεις 9 διαδηλώτριες στο Σύνταγμα, με το πρόσχημα ότι δεν τηρούν τα μέτρα ασφαλείας και να επιτρέπεις παράλληλα να γίνονται μαθήματα σε κλειστούς χώρους με 20- 25 άτομα. Ούτε γίνεται να κάνουμε μάθημα με ανοιχτά παράθυρα και πόρτες μέσα στο καταχείμωνο.
Πολύ φοβόμαστε ότι τα σχολεία θα ανοίξουν και σύντομα θα ξανακλείσουν. Το λιγότερο που θα μπορούσε να γίνει είναι να διενεργούνται τακτικοί έλεγχοι με μοριακά (ή rapid) tests σε όλους τους εκπαιδευτικούς και μαθητές ή τουλάχιστον σε δείγμα του πληθυσμού ώστε να ελέγχεται η εξάπλωση της νόσου. Ούτε αυτό όμως φαίνεται στις προθέσεις του Υπουργείου.
Καταλαβαίνουμε ότι ζούμε πρωτόγνωρες καταστάσεις και μαγικές λύσεις ή εύκολες δεν υπάρχουν και λάθη θα γίνουν, όμως δεν βλέπουμε, έστω, κάποια προσπάθεια από την πολιτεία να βρει κάποιες λύσεις και δυστυχώς σχηματίζουμε την πεποίθηση ότι αυτή η εκπαιδευτική χρονιά θα μας βρει εξουθενωμένους, εκπαιδευτικούς μαθητές και γονείς πάνω στους υπολογιστές, με ισχνά αποτελέσματα ως προς το ζητούμενο της εκπαίδευσης.
ΑΔΕΣΜΕΥΤΗ ΟΜΑΔΑ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ