Ανακοίνωση της Αδέσμευτης Ομάδας Καθηγητών για το άνοιγμα των Λυκείων

Παρακολουθούμε με ανησυχία την προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας να γίνει επανεκκίνηση της λειτουργίας των Λυκείων από τη Δευτέρα 12 Απριλίου 2021 μετά από μήνες εγκλεισμού τόσο για τους μαθητές όσο και  για τους εκπαιδευτικούς για τον περιορισμό των επαφών και της διάδοσης της πανδημίας.

 

Αναρωτιόμαστε λοιπόν, αν βρισκόμαστε στη σωστή φάση για το άνοιγμα που επιχειρείται και απορούμε διότι βρισκόμαστε στη χειρότερη φάση της πανδημίας. Τα νοσοκομεία και οι ΜΕΘ είναι γεμάτα, υπάρχει αυξημένο ιικό φορτίο ανάμεσα στα μέλη της κοινότητας, υπάρχει έλλειψη εμβολίων για το γενικό πληθυσμό, τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς, υπάρχει έλλειψη βούλησης για υιοθέτηση μέτρων στα σχολεία και στα μέσα μεταφοράς των μαθητών που θα μειώσουν το συνωστισμό και την πιθανότητα μετάδοσης του ιού και τέλος υπάρχει μεγιστοποίηση της αγωνίας για την πορεία της εκπαίδευσης που με μόνο εφόδιο μια ηλεκτρονική πλατφόρμα, θαλασσοπνίγεται σε ένα πέλαγος προβλημάτων.

 

            Όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας περιμένουν με αγωνία την επανεκκίνηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δεν αρκούν όμως μόνο τα self-tests να λύσουν τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουμε όλοι στο χώρο του σχολείου.

 

             Ζητάμε:

·         την μείωση του αριθμού των μαθητών στα τμήματα καθώς και στα μέσα μεταφοράς. 

·         Την διενέργεια μοριακών τεστ σε καθηγητές και μαθητές τις πρώτες μέρες λειτουργίας των σχολικών μονάδων καθώς και επαναλαμβανόμενους ελέγχους. 

·         τον άμεσο και κατά προτεραιότητα εμβολιασμό  όλων των εκπαιδευτικών.

Ανακοίνωση της Αδέσμευτης Ομάδας Καθηγητών σχετικά με την πρόταση μετατροπής του 1ου Γυμνασίου Χανίων σε Πειραματικό Σχολείο.

 

Αγαπητοί συνάδελφοι

 

Τις τελευταίες ημέρες έχει ξεκινήσει μια συζήτηση στην τοπική εκπαιδευτική μας κοινότητα με αφορμή την πρόταση του Δντή Β/θμιας Χανίων, κ. Τζανάκη, να μετατραπεί το 1^ο Γυμνάσιο Χανίων σε Πειραματικό Σχολείο. Η πρόταση αυτή, ύστερα από συζήτηση του Δντή Β/θμιας και του Συλλόγου Διδασκόντων του σχολείου απορρίφθηκε από τους καθηγητές με συντριπτική πλειοψηφία.

 

Θεωρούμε ότι στην περίπτωση του 1^ου Γυμνασίου Χανίων συγκεφαλαιώνονται δύο παράμετροι: εκείνη της ίδρυσης και λειτουργίας πειραματικού σχολείου στην πόλη μας και εκείνη της φθίνουσας σε μαθητικό δυναμικό πορείας του σχολείου τα τελευταία χρόνια.

 

Ας τις δούμε για λίγο χωριστά πριν τις δούμε σε συνάφεια.

 

Α.  ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Πειραματικά Σχολεία (στο εξής, ΠΕΙ.Σ.) είναι εκείνα που μέσα από την πιλοτική εφαρμογή εκπαιδευτικών καινοτομιών, επιχειρούν την ανάπτυξη ερευνητικών και δημιουργικών δράσεων καθώς και τον πειραματισμό σε νέα προγράμματα σπουδών, με νέες μεθόδους διδασκαλίας, σχολικά εγχειρίδια και καινοτόμες πρακτικές σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού, καθώς οι μαθητές επιλέγονται ύστερα από κλήρωση. Οι παραπάνω καινοτόμες πρακτικές πραγματοποιούνται σε συνεργασία με συγκεκριμένα ΑΕΙ και βέβαια με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ).

Μια επιμέρους δυσκολία υπάρχει όταν δεν έχουμε απλά την εξ αρχής ίδρυση ενός ΠΕΙ.Σ (Α/θμιας ή Β/θμιας), πράγμα που είναι το καλύτερο, αλλά τη μετατροπή ενός τυπικού σχολείου, σε ΠΕΙ.Σ. Τότε, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και λόγω των σχετικά αυξημένων προσόντων που απαιτούνται από το διδακτικό προσωπικό, προβλέπεται οι εκπαιδευτικοί του σχολείου αυτού να έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στη θέση τους με την προϋπόθεση πως, εφόσον κριθεί απαραίτητο θα αποκτήσουν (αν δεν έχουν), εντός διετίας, την απαιτούμενη επιμόρφωση και τα προσόντα, ώστε να παραμείνουν στο σχολείο. Η παραμονή τους θα κριθεί μετά από αξιολόγηση.

Στην περίπτωση που δεν επιθυμούν να παραμείνουν ή δεν κριθούν επαρκείς για το σχολείο αυτό, οι εκπαιδευτικοί θα χάσουν την οριστική τους τοποθέτηση και θα τοποθετηθούν σε νέες οργανικές θέσεις, κατ’ απόλυτη προτεραιότητα και με δηλώσεις προτίμησης μαζί με τους υπεράριθμους εκπαιδευτικούς, σε κενές θέσεις σχολείων όμορης ομάδας, της ίδιας περιοχής μετάθεσης.

 

Β.  Το  1^Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ

Από την άλλη έχουμε, ένα από τα πιο ιστορικά σχολεία της πόλης, το 1^ο Γυμνάσιο Χανίων, το οποίο αντιμετωπίζει, εδώ και αρκετά χρόνια, πρόβλημα με το μαθητικό του δυναμικό. Παρά τις προσπάθειες των κατά καιρούς Διευθυντών/τριών του και του συλλόγου των καθηγητών/τριων να αναβαθμιστεί τόσο η εικόνα του σχολείου, οι υποδομές του, όσο και οι παρεχόμενες υπηρεσίες του (Τάξεις Υποδοχής, Προγράμματα κλπ.), αλλά και παρά τις (όποιες) προσπάθειες της ΔΔΕ Χανίων, ο αριθμός των μαθητών δεν παρουσίασε σταθεροποίηση. Οι μετεγγραφές (νόμιμες, νομότυπες, νομιμοφανείς και παράτυπες) και η αδυναμία στον έλεγχό τους τόσο από τον ΔΔΕ Χανίων, όσο και από όμορα σχολεία, δημιούργησαν πικρία, και την αίσθηση ότι δεν υπάρχει η έμπρακτη βούληση για τη στήριξη της λειτουργίας του σχολείου. Το γεγονός, μάλιστα, ότι η Παλαιά Πόλη των Χανίων δεν έχει αρκετούς μαθητές για να το τροφοδοτήσει, όσο και η προβληματική και με πολλά προσκόμματα μεταφορά μαθητών από άλλα - ενίοτε μακρινά - σημεία της πόλης, έχουν εντείνει τον προβληματισμό για το μέλλον του σχολείου αυτού. Ρεαλιστικά μιλώντας και αν δεν αλλάξει κάτι, - άραγε τι; - το 1^ο Γυμνάσιο Χανίων θα εξακολουθεί να φθίνει και να οδεύει σε μαρασμό.

Τέλος, οι διεκδικητικές προτάσεις και ο υπερβάλλων ζήλος για την αξιοποίηση του κτιριακού του συγκροτήματος από τρίτους (η θέση του σχολείου είναι επίζηλη και πολλοί θα το ήθελαν για «αξιοποίηση») έχουν εντείνει τους φόβους για το μέλλον του σχολείου.

 Η Αδέσμευτη Ομάδα Καθηγητών θεωρεί ότι κάθε προσπάθεια αναβάθμισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι ευπρόσδεκτη και θεμιτή και κρίνεται από το αποτέλεσμα που αυτή φέρνει. Η δημιουργία ενός ΠΕΙ.Σ είναι πιθανόν να αποτελέσει πόλο έλξης για το μαθητικό δυναμικό των Χανίων, δημιουργώντας ένα πεδίο για την έρευνα και την παραγωγή επιστημονικής παιδαγωγικής γνώσης, με την αξιοποίηση των μεθόδων της πειραματικής παιδαγωγικής. Μην ξεχνάμε πως οι πιο πρωτοποριακές και διδακτικά δελεαστικές μέθοδοι για μαθητές και εκπαιδευτικούς ξεκίνησαν από πειραματικά σχολεία στα οποία κάποιοι επεχείρησαν να εφαρμόσουν διδακτικές μεθόδους τις οποίες άλλοι αγνοούσαν, ενίοτε δε και πολεμούσαν (βλ. Φρενέ, Μοντεσόρι, Νηλ, Στάινερ κλπ). Η σύνδεση δε του σχολείου με κάποιο ΑΕΙ δημιουργεί την ελπίδα και τη σαφή προσδοκία, ότι θα  βοηθήσει στη δημιουργία, την αξιολόγηση και στην γενικευμένη εφαρμογή παιδαγωγικής καινοτομίας, με βάση προκαθορισμένα κριτήρια και στόχους, που θα συνοδεύεται με αποτελεσματικές διδακτικές και παιδαγωγικές πρακτικές.

Όλα τα παραπάνω, ασφαλώς και δεν δικαιολογούν το χαρακτηρισμό «ελιτίστικο», όπως επιχειρείται – ατυχώς κατά τη γνώμη μας - να παρουσιαστούν τα σχολεία αυτά από μερικούς.

Επομένως, κατ΄αρχήν, συμφωνούμε με τη δημιουργία ενός ΠΕΙ.Σ. έχοντας, όμως, ταυτόχρονα μερικές εύλογες απορίες.

·         Έχουν γίνει έρευνες που να δείχνουν σε τι βαθμό τα ΠΕΙ.Σ έχουν επιτελέσει τους σκοπούς για τους οποίους θεσμοθετήθηκαν;

·        Η γνώση και η εμπειρία που τυχόν αποκτήθηκαν από τα ΠΕΙ.Σ. με ποιο τρόπο έχουν διαχυθεί στα υπόλοιπα σχολεία και πως οι εκπαιδευτικοί και η κοινωνία έχουν πληροφορηθεί για αυτά;

·        Γιατί πρέπει να είναι τυχαίο το δείγμα των μαθητών και όχι και των καθηγητών που θα ήθελαν να συμβάλλουν στη λειτουργία αυτών των σχολείων, μια που τα όποια νέα προγράμματα σπουδών προκύψουν από τα ΠΕΙ.Σ. θα διαχυθούν στα υπόλοιπα «συμβατικά» σχολεία της χώρας;

 Έτσι, φτάσαμε σήμερα να αναρωτιόμαστε, ποιο είναι το καλύτερο; Να μαραζώσει εντελώς ένα σχολείο ή να μετατραπεί σε Πειραματικό και όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά να είναι και στη διδακτική πρωτοπορία;

Μπορούμε, άραγε, να ζητήσουμε από την κοινωνία των Χανίων να δεχθεί τη φθορά του ιστορικού της σχολείου, χάριν της διαφαινόμενης αλλαγής του εργασιακού περιβάλλοντος κάποιων συναδέλφων μας, η οποία, άλλωστε, λόγω της συρρίκνωσης του σχολείου, είναι αναπόφευκτη τα επόμενα χρόνια;  

Επιπλέον, μια νέα, ακόμα πιο τολμηρή κατανομή των μαθητών των δημοτικών σχολείων με σκοπό τη «σωτηρία» του 1^ου Γυμνασίου, μπορεί να οδηγήσει σε χιονοστιβάδα απρόβλεπτων αντιδράσεων από την τοπική κοινωνία, μια που πολλοί γονείς θα αδυνατούν να κατανοήσουν γιατί τα παιδιά τους δεν θα μπορούν να φοιτήσουν στα διπλανά σ΄αυτούς Γυμνάσια και θα πρέπει να μετακινηθούν, διανύοντας μεγάλες αποστάσεις, για να τροφοδοτήσουν το 1^ο Γυμνάσιο.

Τα προβλήματα αυτά είναι μπροστά μας και πρέπει να τα δούμε με προσοχή, κατανόηση, αλλά και τόλμη.

 

ΤΙ  ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ

1.      Πρώτα από όλα να δοθεί χώρος και χρόνος σε επιπλέον συζητήσεις και διαβουλεύσεις για τη δημιουργία ή μη, ενός τέτοιου σχολείου στην πόλη μας. Η συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων και αρμόδιων φορέων είναι επιβεβλημένη. Η λήψη βιαστικών αποφάσεων, που συχνά είναι προϊόν πιέσεων, ενέχει μεγάλους κινδύνους. Θεωρούμε ότι σε καμία περίπτωση οι απαραίτητες ζυμώσεις δεν έχουν γίνει.

2.   Λαμβάνοντας υπόψη τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα του σχολείου όπως είναι σήμερα θεωρούμε ότι θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον κοινωνικά και επιστημονικά να δημιουργηθεί ένα Πειραματικό Σχολείο που να περιλαμβάνει και ένα Διαπολιτισμικό Τμήμα. Αν μάλιστα, αυτό συνδυαζόταν με κάτι αντίστοιχο στην Α/θμια και τη μετατροπή του όμορου 7^ου Δημοτικού Σχολείου σε Πειραματικό Δημοτικό με ανεξάρτητο Διαπολιτισμικό Τμήμα θα ήταν κάτι που θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις τόσο της ομαλής ένταξης ξένων μαθητών στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα, της λειτουργικής τους μετάβασης από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο (η διασύνδεση αυτή θα είχε πολλαπλά οφέλη σε όλους τους τομείς), όσο και την πειραματική εφαρμογή νέων διδακτικών μεθόδων. Φυσικά, η λειτουργία δύο τμημάτων σε ένα σχολείο (Πειραματικό και Πειραματικό Διαπολιτισμικό) επιβάλλει αρκετές κοινές δράσεις, κάποια κοινά μαθήματα και εκπαιδευτικές και πολιτιστικές πρακτικές για την αποφυγή γκετοποίησης των μαθητών των δύο τμημάτων.

 

3.      Την δωρεάν μετακίνηση, ως ένα επιπλέον κίνητρο, για όσους μαθητές θέλουν να φοιτήσουν σε αυτό.

 

4.     Η επιλογή των εκπαιδευτικών που θα εργαστούν σε αυτά τα τμήματα να γίνει κατόπιν κλήρωσης μεταξύ εκείνων των συναδέλφων που θα ήθελαν να συμβάλλουν στο όλο εγχείρημα, αποδεχόμενοι, ασφαλώς, όλους τους όρους και τις προϋποθέσεις που έχει θέσει η διεθνής πρακτική για τη λειτουργία των σχολείων αυτών.

 

5.     Να δοθεί ικανό χρονικό διάστημα  στους συναδέλφους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν τώρα σ΄αυτό, για να πάρουν τις αποφάσεις τους και να κατανοήσουν τον νέο τους ρόλο (εάν επιλέξουν να μείνουν) ή να τους εξασφαλιστούν νέες οργανικές θέσεις χωρίς να ανατρέπεται δραματικά η

καθημερινότητά τους. Σε κάθε περίπτωση  δεν  μπορεί να γίνει αποδεκτό να υπάρξει μετακίνηση εκπαιδευτικού χωρίς να του εξασφαλιστεί νέα οργανική θέση.

Ως Αδέσμευτη Ομάδα Καθηγητών επιθυμώντας να είμαστε μέρος των λύσεων και όχι των προβλημάτων, θέτουμε προς διαβούλευση μια σειρά από προτάσεις. Θεωρούμε ότι η διάσωση και ανάπτυξη του 1^ου Γυμνασίου είναι εφικτή.

Προσπαθήσαμε να καταδείξουμε ότι ο πειραματισμός και η δοκιμή είναι μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας και δεν πρέπει να μας τρομάζει. Κανένας ελιτισμός δεν υποκρύπτεται στον πειραματισμό, αλλά από την άλλη μεριά, διλήμματα του τύπου «ή μετατρέπεστε σε Πειραματικό ή κλείνετε» είναι άστοχα, εκβιαστικά και παρωχημένα. Καμία ουσιαστική εκπαιδευτική αλλαγή δεν μπορεί να γίνει με το πιστόλι στον κρόταφο, αλλά ούτε και ερήμην εκείνων που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της εκπαίδευσης, δηλ. των μάχιμων εκπαιδευτικών. Η παρούσα κυβέρνηση, αλλά και οι προηγούμενες που πέρασαν, είχαν όλο τον καιρό να το κατανοήσουν αυτό.

Οι δε εκπαιδευτικοί, ας είμαστε ανοιχτοί σε καινούργιους δρόμους, έχοντας ταυτόχρονα αυτιά και μάτια ορθάνοικτα για να ενσωματώνουμε ό,τι θετικό και να αποπέμπουμε ό,τι αρνητικό. Κάτι τέτοιο απορρέει από το ρόλο μας και δεν αποτελεί απλά μια εργασιακή πρακτική, αλλά στάση ζωής.

 Αδέσμευτη Ομάδα Καθηγητών